วิธีล้างเหรียญเก่าให้สะอาดและน่าหยิบกลับมาใช้งานจะมีวิธีทำความสะอาดอย่างไรบ้าง มาหาคำตอบได้ในบทความนี้ ไม่ว่าคุณจะเป็นคนทั่วไปหรือนักสะสมเหรียญ สามารถทำความสะอาดได้ หมดปัญหาเหรียญเก่าสกปรก มาดูวิธีล้างเหรียญกันเลย
เหรียญเก่ามีค่าอย่างไร
การเก็บเหรียญเก่าของแต่ละคนก็มีเหตุผลและที่มาแตกต่างกันไป การเก็บโดยรู้คุณค่าของเหรียญก็จะทำให้เราใส่ใจในวิธีทำความสะอาดเหรียญเก่ามากขึ้น
คุณค่าทางประวัติศาสตร์ - เหรียญเก่าบอกเล่าถึงเรื่องราวในอดีตและชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนสมัยก่อน ไม่ว่าจะลักษณะ รูปทรง รูปภาพ และวัสดุที่ใช้ทำเหรียญ ล้วนแสดงถึงวัฒนธรรมและวิวัฒนาการของมนุษย์ในช่วงเวลานั้นๆ ได้เป็นอย่างดี
มูลค่าทางจิตใจ - เหรียญเก่าที่ตกทอดจากรุ่นสู่รุ่นเป็นมรดกของบรรพบุรุษ มีความหมายสำหรับคนในตระกูล หรืออาจเป็นเหรียญที่คุณได้รับมาโดยตรงจากบุคคลอันเป็นที่เคารพรัก หรือเป็นเหรียญเชิดชูเกียรติ ทั้งหมดนี้ล้วนมีมูลค่าทางจิตใจ
มูลค่าทางธุรกิจ - มูลค่าของเหรียญใ นเชิงธุรกิจก็ขึ้นอยู่กับความต้องการและความหายากของเหรียญ โดยส่วนใหญ่แล้วเหรียญที่มีมูลค่ามาก มักจะเป็นเหรียญที่หายากเพราะเป็นที่ต้องการของนักสะสมเหรียญ มีการใช้งานในระยะเวลาสั้นๆ ผลิตในโอกาสพิเศษ เหรียญปลุกเสกโดยเกจิอาจารย์ดัง หรือเป็นเหรียญที่มีความเฉพาะตัว อย่างเช่นผลิตออกมาผิดพลาดไม่ได้รูปทรง
ในสมัยโบราณ การสะสมเหรียญเรียกว่าเป็นของเล่นพระราชา เพราะมีแค่กษัตริย์ ขุนนาง และคนชนชั้นสูงเท่านั้นที่จะสามารถเก็บสะสมเหรียญเก่าได้ เพราะต้องใช้เงินจำนวนมากและโอกาสที่จะหามาได้ก็ยาก
หากคุณมีเหรียญดีๆ ในครอบครอง รักษาไว้ก็ไม่เสียหายนะ
ชนิดของเหรียญ
ก่อนที่เราจะไปดูวิธีล้างเหรียญ มาทำความรู้จักกับเหรียญแต่ละชนิด เนื่องจากเหรียญเก่าแต่ละชนิดมีวิ ธีล้างเหรียญที่แตกต่างกันออกไป จะได้เพิ่มความระมัดระวังและทำความสะอาดอย่างถูกวิธี
เหรียญกษาปณ์ - เหรียญที่มีราคาและสามารถใช้ชำระหนี้ตามกฎหมายได้ โดยแบ่งออกเป็น เหรียญกษาปณ์หมุนเวียนที่เราใช้กันในทุกๆ วัน และเหรียญกษาปณ์ที่ระลึก ผลิตสำหรับโอกาสพิเศษ
เหรียญที่ระลึก - เหรียญที่ไม่มีราคาบนเหรียญ ใช้เก็บสะสมเท่านั้น โดยมากมีให้เลือกหลายราคาตามวัสดุที่ผลิต เช่น โลหะ นิเกิล เงิน หรือทองคำ
เหรียญพลิกแนวตั้ง - เหรียญที่พลิกไปอีกด้านแบบบนลงล่างแล้วรูปไม่กลับหัว
เหรียญพลิกแนวนอน - เหรียญที่พลิกไปอีกด้านแบบซ้ายไปขวาแล้วรูปไม่กลับหัว
เหรียญพระเครื่อง - เป็นเหรียญเก่าใช้สำหรับบูชา เป็นเครื่องรางของขลัง โดยจะมีรูปพระเกจิอาจารย์และผ่านการปลุกเสก
5 วิธีทำความสะอาดเหรียญเก่า
ต่อกันด้วย 5 วิธีทำความสะอาดเหรียญเก่า เหรียญที่ผ่านการใช้งานมาในอดีต การโดนลมโดนฝน การเก็บในภาชนะต่างๆ หรือการใช้มือสัมผัส ล้วนทำให้เกิดคราบสกปรกทั้งสิ้น หากเลี่ยงได้ยากก็ต้องพึ่งวิธีล้างเหรียญ สิ่งแรกที่ควรพิจารณาคือดูว่าเหรียญเก่าชิ้นนั้นจำเป็นต้องล้างหรือไม่ เนื่องจากมีเหตุผลดังนี้
ล้างหรือไม่ล้าง
ก่อนทำความสะอาดเหรียญเก่าหรือเหรียญสะสม ควรชั่งใจให้ดี เพราะอาจทำให้มูลค่าของเหรียญตกลงได้
แต่ถ้าคราบสกปรกปิดทับจนมองอะไรไม่เห็นก็คงต้องทำความสะอาด ไม่เช่นนั้นก็คงตีมูลค่ากันไม่ได้อยู่ดี หากไม่แน่ใจ คุณอาจลองปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อน ส่วนถ้าคุณเก็บเหรียญไว้เป็นที่ระลึกเท่านั้น โดยไม่คิดจะขายในอนาคต ก็คงไม่ต้อ งกังวลอะไรมาก
ก่อนลงมือ
การล้างเหรียญเก่าจำเป็นต้องระวังเรื่องรอยขีดข่วนหรือรอยบิ่นต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ เพื่อป้องกันความเสียหายต่อเหรียญระหว่างการทำความสะอาด ดังนั้น ไม่ควรใช้สารเคมีรุนแรงที่มีฤทธิ์กัดกร่อน ไม่ใช้แปรงแข็ง รวมถึงไม่ใช้วัสดุที่ทำจากกระดาษในการเช็ดเหรียญ
นอกจากนี้ ต้องหยิบจับเหรียญด้วยความระมัดระวัง เพราะหากร่วงหล่นอาจทำให้บิ่นได้ และให้จับที่ขอบเหรียญเพื่อไม่ให้หน้าเหรียญเป็นรอย
ก่อนจะใช้สิ่งต่างๆ ล้างเหรียญ ให้ทดลองวิธีล้างเหรียญแบบง่ายสุดก่อน โดยการล้างด้วยน้ำไหล ให้คุณจับที่ขอบเหรียญ ระวังอย่าให้หลุดมือลงไปกระแทกอ่างหรือร่วงลงท่อ เปิดน้ำให้ไหลผ่านทั้งสองด้านของเหรียญ น้ำค่อนข้างแรงก็จะช่วยให้สิ่งสกปรกหลุดได้ง่ายขึ้ น นำผ้ามาซับให้แห้ง ถ้าคราบหลุดออกก็ไม่ต้องใช้อย่างอื่น แต่ถ้าไม่ออก ลองมาดูวิธีอื่นกัน
1. น้ำสบู่อ่อนใช้ล้างเหรียญได้
น้ำสบู่อ่อนใช้ล้างเหรียญได้สะอาดและหาได้ง่ายมากที่สุด เพราะทุกบ้านล้วนมีสบู่อยู่ในห้องน้ำอยู่แล้ว เทน้ำอุ่นลงในชามพลาสติก ไม่ควรใช้ชามโลหะหรือชามเซรามิกเพราะทำให้เกิดรอยขีดข่วนบนเหรียญได้ ผสมสบู่อ่อนๆ ในน้ำอุ่น ควรเลือกใช้สบู่เด็กหรือสบู่ล้างมือที่อ่อนโยน โดยไม่ใช้น้ำยาล้างจานเพราะกัดกร่อนรุนแรงเกินไป
จับที่ขอบเหรียญแล้วแกว่งไปมาในส่วนผสมสักพัก หากคราบยังไม่หลุดออก ให้ใช้มือถูเบาๆ ถ้ายังมีคราบหลงเหลืออีกให้แช่เหรียญทิ้งไว้สักพัก
ให้ทำแบบนี้ทีละเหรียญและไม่เทเหรียญทั้งหมดไปรวมกัน เพราะจะเกิดรอยขีดข่วนได้ เหรียญที่ล้างด้วย น้ำสบู่เสร็จแล้ว ให้ใช้วิธีล้างเหรียญด้วยน้ำไหลตาม ซับด้วยผ้าให้แห้งสนิทก่อนจะนำไปเก็บ
2. ปิโตรเลียมเจล
ปิโตรเลียมเจลเป็นหนึ่งในวิธีการล้างเหรียญแบบง่ายๆ ด้วยการนำคอตตอนบัดจุ่มลงปิโตรเลียมเจล และทำการทาปิโตรเลียมเจลหรือวาสลีนลงบนเหรียญเป็นชั้นบางๆ ให้ทั่วเหรียญเก่า
จากนั้นนำผ้านุ่มไม่มีขุยมาเช็ดเบาๆ เพื่อให้ฝุ่นและคราบสกปรกหลุดออกมา เมื่อเสร็จแล้วให้กลับด้านแล้วทำเหมือนกัน ในส่วนของขอบก็ให้เช็ดด้วยวิธีเดียวกัน โดยให้วางบนมือที่มีผ้ารอง แล้วค่อยๆ เช็ดขอบเหรียญจนรอบ
3. ซอสมะเขือเทศ
วิธีทำความสะอาดเหรียญเก่าที่ทำจากทองแดง สามารถใช้ซอสมะเขือเทศได้ เพราะซอสมะเขือเทศมีส่วนผสมของเกลือและน้ำส้มสายชู บีบซอสมะเขือเทศเล็กน้อยลงบนเหรียญท ั้งสองด้าน ใช้มือถูซอสมะเขือเทศให้ทั่ว รวมถึงบริเวณขอบด้วย ในระหว่างทำ ให้นำผ้านุ่มๆพับสัก 2-3 ชั้นมารองใต้มือและไม่ยกมือขึ้นสูงจากโต๊ะมาก เพื่อป้องกันความเสียหายหากเหรียญลื่นหลุดมือ
4. เบกกิ้งโซดา
การใช้เบกกิ้งโซดาเป็นวิธีทำความสะอาดเหรียญเก่าที่ทำจากเงิน เริ่มจากการล้างเหรียญด้วยน้ำไหล จากนั้นวางเหรียญบนฝ่ามือที่รองด้วยผ้านุ่มไม่มีขุย ใช้มืออีกข้างแตะเบกกิ้งโซดาเล็กน้อย นำมาทาที่เหรียญด้านที่หงาย ค่อยๆใช้นิ้วเกลี่ยและถูเบกกิ้งโซดาให้ทั่วสักพัก เมื่อเสร็จแล้วให้พลิกทำอีกด้านและบริเวณขอบ เมื่อเสร็จแล้วให้ล้างด้วยน้ำไหล และใช้ผ้าซับแห้ง
5. น้ำยาบ้วนปาก
หากคุณมีเหรียญเก่าที่จะทำความสะอาดไม่มากก็ใช้แก้วพลาสติกสำหรับแต่ละเหรียญ แต่หากคุณมีเหรียญที่ต้องทำความสะอาดจำนวนมาก ให้ใช้ถาดน้ำแข็งพลาสติกเพื่อใส่เหรียญช่องละอัน เทน้ำยาบ้วนปากลงไปปริมาณเท่าที่เหรียญจะจมมิด แช่เหรียญทิ้งไว้ประมาณ 12 ชั่วโมง จากนั้นล้างด้วยน้ำไหล และซับแห้งด้วยผ้านุ่มไม่มีขุย เท่านี้เหรียญของคุณก็จะสะอาดมากขึ้น แถมยังเป็นวิธีล้างเหรียญที่ง่ายสุดๆ อีกด้วย
เรื่องของสนิมเขียว
ขาดไปไม่ได้กับสาระความรู้เกี่ยวกับสนิมเขียวบนเหรียญเก่า มาดูกันว่าสนิมเขียวเกิดจากอะไร และจะกำจัดสนิมเขียวได้อย่างไรบ้าง
สนิมเขียวเกิดจากอะไร
วัสดุที่นำมาทำเหรียญล้วนเป็นโลหะทั้งสิ้น โดยมากจะเป็นโลหะผสม สนิมเขียวที่มักเกิดขึ้นบนเหรียญ เก ิดจากปฏิกิริยาที่เรียกว่าการเกิดออกซิเดชั่นที่มีออกซิเจนในอากาศและความชื้นมาเกี่ยวข้อง โดยสนิมเขียวมักเกิดกับโลหะชนิดทองเหลือง ทองแดง และสำริด แม้เหรียญจะทำจากวัสดุหลายชนิด แต่ทองแดงทำปฏิกิริยากับสิ่งต่างๆ ในสภาพแวดล้อมมากกว่าโลหะชนิดอื่น
วิธีขจัดสนิมเขียว
หากพบสนิมเขียวขึ้นบนเหรียญเก่าของคุณ ควรรีบทำความสะอาดก่อนที่สนิมจะกินเนื้อเหรียญทำให้เกิดความเสียหายลุกลาม ให้คุณใช้วิธีทำความสะอาดเหรียญพระเครื่องหรือเหรียญอื่นที่ขึ้นสนิมเขียวตามนี้
โลชั่นทาผิว - หาถุงซิบที่มีขนาดพอดีกับเหรียญ ใส่โลชั่นทาผิวลงไป จากนั้นใส่เหรียญลงไปในถุงซิป ใช้มือค่อยๆ เกลี่ยโลชั่นผ่านถุงซิปให้คลุมทั่วพื้นผิวของเหรียญ ค่อยๆ ถูเหรียญเบาๆ สัก 10 นาที นำเหรียญออกมาล้างผ่านน้ำ ซับให้แห ้งสนิท
ผงชูรส - หาถ้วยใบเล็กๆ ขนาดพอดีกับเหรียญ ใส่ผงชูรสลงไปประมาณ ⅕ ช้อนชา เติมน้ำลงในถ้วยในปริมาณที่แช่เหรียญจมมิด คนส่วนผสมให้ละลายเข้ากันเป็นเนื้อเดียว นำเหรียญไปแช่ประมาณ 5-10 ชั่วโมง แต่หากเห็นว่าสนิมเขียวหลุดออกหมดเมื่อไรก็นำออกก่อนได้ สุดท้ายล้างด้วยน้ำไหลและใช้ผ้าซับให้แห้ง
การเก็บรักษาเหรียญ
การเก็บเหรียญอย่างถูกวิธีจะช่วยลดการเกิดคราบ การสะสมฝุ่นและสิ่งสกปรก รวมถึงลดโอกาสการเกิดสน ิมเขียวได้มากทีเดียว ดังนั้นอย่าลืมให้ความสำคัญในการเก็บรักษาเหรียญเพื่อหลีกเลี่ยงปัญหาตามมา
ปัจจัยที่ทำให้เหรียญเสื่อมสภาพ
สภาพแวดล้อมมีผลอย่างมากที่ทำให้เหรียญเก่าและเหรีญใหม่เสื่อมสภาพ ทั้งอากาศ ฝุ่น ความชื้น ความร้อน แสง สารเคมี และแมลงสัตว์ต่างๆ นอกจากนี้ การกระทบกระแทกก็อาจทำให้เหรียญเสียหายได้ ดังนั้น การเก็บรักษาเหรียญให้คงสภาพดี ควรหลีกเลี่ยงปัจจัยเหล่านี้ให้มากที่สุด
เก็บเหรียญอย่างไรให้คงสภาพ
คุณควรล้างมือทุกครั้งก่อนสัมผัสเหรียญ เพื่อล้างเหงื่อและสิ่งสกปรกบนมือออกให้หมดและควรใส่ถุงมือด้วย คุณควรเก็บเหรียญในซองพลาสติกแข็งที่แบ่งช่องสำหรับเก็บเหรียญโดยเฉพาะ ให้ใส่เพียงซองละ 1 เหรียญเท่านั้น อย่าลืมใส่สารกันชื้น เช่น ซิลิกาเจลล งในตู้หรือกล่องเก็บด้วย
สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยงคือ ไม่นำเหรียญมาวางซ้อนกันเด็ดขาด ไม่ควรทาสารเคลือบใดๆ บนเหรียญ รวมถึงตู้ที่เก็บต้องไม่มีสารระเหยอย่างเช่นแล็กเกอร์ เพราะอาจจะทำให้เหรียญคงสภาพก่อนถึงเวลาอันควร
ไปให้สุด อย่าหยุดแค่งานอดิเรก
เรื่องเหรียญไม่ใช่เรื่องเล่นๆ ถึงขั้นมีศาสตร์ด้านนี้โดยเฉพาะที่เรียกว่ากษาปณ์วิทยา (Numismatics) หากคุณอ่านมาจนถึงตรงนี้ แสดงว่าคุณเริ่มก้าวเข้าสู่วงการสะสมเหรียญแล้ว และแน่นอนว่าวิธีทำความสะอาดเหรียญเก่าที่เราเล่าไปต้องเป็นประโยชน์ชัวร์ๆ
เครื่องมือในการทำความสะอาดเหรียญ: สิ่งจำเป็นสำหรับผู้ที่หลงใหลในเหรียญโบราณ
การทำความสะอาดเหรียญโบราณเป็นกระบวนการที่ต้องใช้เครื่องมือที่เหมาะสมเพื่อปกป้องค่าของ และสภาพการรักษาของเหรียญเก่าให้ดีที่สุด ผู้ที่หลงใหลในงานเหรียญจำเป็นต้องมีเครื่องมือที่เหมาะสมเพื่อระมัดระวังเหรียญโบราณและไม่ทำให้เสียหาย ตั้งแต่เข็มขัดเทอร์มินัลอย่างอ่อนโยน ถึงแผ่นผสมที่เป็นเอกลักษณ์สำหรับการทำความสะอาด การศึกษาเกี่ยวกับเครื่องมือที่เหมาะสมนี้จะช่วยให้การทำความสะอาดเหรียญโบราณเป็นเรื่องที่สนุกสนานและปลอดภัยยิ่งขึ้นสำหรับนักสะสมและนักค้นความรู้เกี่ยวกับเหรียญโบราณ
เมื่ออ่านมาถึงตรงนี้แล้ว แน่นอนว่าหลายๆ คนน่าจะรู้กับวิธีล้างเหรียญเก่าให้สะอาดกันไปแล้ว การอนุรักษณ์เหรียญเก่าให้มีสภาพดีและไม่เสื่อมสภาพลงมากเกินไป ในอนาคตอาจจะกลายเป็นหนึ่งในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ก็ได้